W dniach 23-25 sierpnia 2024 w naszym mieście odbywały się obchody 105. rocznicy Powstania Sejneńskiego. Na bogaty program wydarzenia złożyły się m.in. spektakl słowno-muzyczny, konferencja z prelekcjami historyków oraz uroczyste złożenie wieńców pod pomnikiem Powstania Sejneńskiego i Czynu Niepodległościowego Ziemi Sejneńskiej.

23 sierpnia – muzyczny hołd

Wydarzenie rozpoczął Koncert Niepodległościowy, czyli spektakl słowno-muzyczny, łączący formułę kultury wysokiej i relikty dawnych pieśni patriotycznych – z poezją śpiewaną, jazzem, rockiem i
innymi nurtami muzyki współczesnej. Koncert, odbywający się w Muzeum Kresów, to swoisty hołd dla Polskiej Organizacji Wojskowej, odpowiedzialnej za przygotowanie i wybuch Powstania Sejneńskiego, organizacji kluczowej dla odzyskania przez Polskę Niepodległości.

Kolejnym punktem programu Obchodów było uroczyste zapalenie zniczy, późnym wieczorem, pod Pomnikiem Powstania Sejneńskiego i Czynu Niepodległościowego Ziemi Sejneńskiej. W uroczystości udział wzięły władze samorządowe i przedstawiciele POW.

24 sierpnia – upamiętnienie Bohaterów

Drugi dzień wydarzenia to Konferencja w Muzeum Kresów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pn. „WIERNI MACIERZY (105. rocznica Powstania Sejneńskiego 1919-2024)”. Prelegentami byli: prof. dr hab. Wiesław Jan Wysocki, prof. dr hab. Grzegorz Nowik, dwóch pracowników Oddziału IPN w Białymstoku – Marek Gajewski oraz Marek Kawczyński, a także nauczyciel historii z ZSCKR w Sejnach Jarosław Jurkiewicz.

Historycy m.in. przywołali tło polityczne Powstania, przedstawili sylwetki dowódców zrywu, opowiadali też o przyczynach Powstania, a także o jego dalekosiężnych skutkach, widocznych w naszych relacjach z Litwą.

Obchody były ponadto okazją do wręczenia medali Reipublicae Memoriae. Otrzymali je z rąk dyrektora Oddziału IPN w Białymstoku, dra Marka Jedynaka: dr Irena Kasperowicz-Ruka oraz prof. dr hab. Wiesław Jan Wysocki. IPN honoruje w ten sposób osoby działające na rzecz trwałego upamiętniania wydarzeń i postaci z historii Narodu Polskiego w latach 1917–1990, oraz wspierające IPN w działalności edukacyjnej, naukowej i wydawniczej.

24 sierpnia 2024 r. to także ważna data dla rodzin 56 weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, którzy spoczywają na cmentarzu w Sejnach. Dyrektor białostockiego IPN wręczył potomkom żołnierzy tabliczki „GRÓB WETERANA” oraz zaświadczenia o wpisie grobów do ewidencji prowadzonej przez Prezesa IPN. Zakończeniem drugiego dnia Obchodów było zwiedzanie wystawy przygotowanej przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku.

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku przygotował ponadto broszurę przybliżającą losy weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, spoczywających na sejneńskich nekropoliach. W 123 mogiłach wpisanych do ewidencji w okresie od 1 stycznia 2019 r. spoczywa: 2 powstańców styczniowych, 117 powstańców sejneńskich i weteranów wojny polsko-bolszewickiej, a także 4 uczestników II wojny światowej i członków podziemia antykomunistycznego.

25 sierpnia – główne uroczystości rocznicowe

Niedzielne uroczystości rozpoczęły się od złożenia kwiatów i zapalenia zniczy na mogiłach poległych w Powstaniu Sejneńskim. Następnie przed ratuszem uformowano kolumnę marszową, która ulicami miasta przeszła pod Bazylikę pw. Nawiedzenia NMP. Uczestnicy Obchodów wzięli udział we mszy św., odprawionej w intencji Ojczyzny oraz poległych i zmarłych Powstańców Sejneńskich. 

Główna uroczystość, w wirydarzu Muzeum Kresów, rozpoczęła się od przemówienia Burmistrza Miasta Sejny Doriana Krause. Głos zabrali także m.in. posłowie na Sejm RP: Jarosław Zieliński i Dariusz Piontkowski oraz Marszałek Województwa Podlaskiego Łukasz Prokorym.

Następnie przedstawiciele sejmiku wojewódzkiego wręczyli Odznaki Honorowe Województwa Podlaskiego osobom, które całokształtem działalności publicznej, społecznej i zawodowej przyczyniają się wybitnie do rozwoju i promocji Województwa Podlaskiego. W ten sposób uhonorowany został proboszcz bazyliki sejneńskiej Ksiądz Prałat Zbigniew Bzdak oraz Dyrektor Muzeum Ziemi Sejneńskiej Robert Tomasz Klucznik.

Uroczyste podziękowania za pomoc i wsparcie w organizacji Obchodów przekazał również Burmistrz Miasta Sejn.

Kulminacyjny punkt Obchodów miał miejsce przed Pomnikiem Powstania Sejneńskiego i Czynu Niepodległościowego Ziemi Sejneńskiej. Po odczytaniu Apelu Pamięci, i oddaniu przez żołnierzy 14 Suwalskiego Pułku Przeciwpancernego salwy honorowej, liczne delegacje złożyły kwiaty.

Partnerem strategicznym wydarzenia było Województwo Podlaskie.

Uroczystość Patronatem Honorowym objął Marszałek Województwa Podlaskiego – Łukasz Prokorym.